ආණ්ඩුවේ කාර්යාලයකින් වැඩක් කරගන්න බැරිද?

රජයේ ආයතන ගැන ඔයාලා හිතන්නේ මොනවද? මේ ප්‍රශ්නෙ මම ඇහුවොත් ඔයාලා කියයි මෙහෙම.

අපෝ ආණ්ඩුවේ ඔෆීස්ද...කතා කරන්න එපා කියලා වැඩක් නෑ...

ඔන්න මම ගියා ...ඔෆීස් එකට .... වැඩේ කරගන්න. එතන ඉන්න මහත්තයා තේ බොන්න ගිහිල්ලා. පැය භාගයකට විතර පස්සෙ එයා ආවා. ඊට පස්සෙ මට කිවුවා වැඩේ කරන්න ....සහතිකේ ඕන කියලා. මම ආයි ආවා.....

මේවගේ කතා ගොඩයි. රජයේ කාර්යාලයක සේවය කරන කෙනෙක් විදියට මේවා ගැන මට හොද අත්දැකීම් තියනවා. ආණ්ඩුවෙ කාර්යාලයකට වැඩක් කරගන්න එන අමාරුයි කියන හැගීම ගොඩාක් අය ගාව තියනවා. හැබැයි ඉතින් මේකට වැරැද්දක් කියන්නත් බෑ. මොකද ගොඩක් කාර්යාල වල තියන අකාර්යක්ෂම භාවය ඉහල අගයක් ගන්නවා. මේකට ගොඩක් හේතු සා‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍ධක තිබුනත් ඒවායේ මූලය වෙන්නෙ මේවා රජය විසින් පාලනය කරන ආයතන වීම. ආයතනය ලාභ ලබන එකක්ද නැත්ද යන කාරණාව මේකට බලපෑමක් කරන්නෙ නෑ.

පෞද්ගලික අංශය යටතේ පාලනය වන කාර්යාලයක් අරගත්තොතින් ඒවායේ එක කෙලවරක ඒකෙ අයිතිකරුවන් සිටිනවා. ඉහල සිට පහලට නියෝග ගලා ඒම නියමිත පරිදි සිදුවෙනවා. මොකද මේවා ලාභ ලබාගැනීමේ අරමුනින් පිහිටුවා ඇති ආයතන නිසා සේවා දායකයා උපරිම අයුරින් සතුටු කිරීම කල යුතුයි. එසේ නොවුවහොත් ඔවුන්ගේ අරමුණ වන ලාභය නැතිවීයාම තුල ව්‍යාපාරය (මේවා ව්‍යාපාරනේ) බිදවැටෙනවා.

එතකොට රජයේ කාර්යාල වලට එහෙම නොවෙන්නෙ ඇයි?

හේතුව ඒවා රජයේ(ජනතා) මුදලින් නඩත්තු වන ආයතන වීම. මේවා කොතරම් පාඩු ලැබුවත් නොවැසී පවතින්නේ ඒකයි.

පෞද්ගලික අංශයේ ආයතනයක පහලම මට්ටමේ සිටින නිලධාරියාගේ සිට එහි කළමනාකරුවන් දක්වා සෑම කෙනෙක්ම එහි අයිතිකරුවන්ට වගකිව යුතුයි. එතකොට රාජ්‍ය අංශය වගකියන්න ඔන කාටද? ඒ තමයි ජනතාව. ආන්න එතන තමයි ප්‍රශ්නය තියෙන්නෙ. මේ ආයතන ජනතාව වෙනුවෙන් රජයටයි වගකියන්නෙ. ඒත් බදුගෙවන ජනතාව වෙනුවෙන්, මේ දෙගොල්ලන්ගෙම අතින් මේ කාර්ය සිද්ධ වෙන්නෙ නෑ. මෙතනදී මට පේන විදියට නම් වැරැද්දෙ වැඩිකොටස සිද්ධ වෙන්නෙ රජය පැත්තෙන් තමයි. මොකද තීරණ ගන්න ඉන්න තැන්වල‍ට තමන්ගෙ ඉත්තො දාගෙන කිසිම ස්වාධීනත්වයක් නැති තැන් බවට රාජ්‍ය ආයතන පත්කරගත්තම ඒවායේ මේවගේ තත්වයන් ඇතිවීම වලක්වන්න සක්කරයටවත් බෑ.ඒ ගැන වැඩිපුර කතා කිරීම දේශපාලන කාරණයක් නිසා ඒක වෙන දවසකට කල්දාමු.

අකාර්යක්ෂමතාවයට බලපාන තවත් හේතුවක්. තමයි රාජ්‍ය අංශය තුල තියෙන්නෙ (පෞද්ගලික අංශයට සාපේක්ෂව) ඉතා බැරෑරුම් මට්ටමේ කාර්යයන් වීම.

උදාහරණයක් විදියට වාහනයකට මාර්ගයේ ධාවනයට ඕනකරන අවශ්‍යතා ටික ගනිමු. මේකෙදි පෞද්ගලික හා රාජ්‍ය කියන අංශ දෙකම දායක වෙනවා.(ලයිසන් එක ආණ්ඩුවෙන් හා රක්ෂණය සහ දුම් සහතිකය පෞද්ගලික අංශයෙන්). හැබැයි රක්ෂණය සහ දුම් සහතිකය ගැනීම කියන කාරණා දෙක ඉතාම සරළ කාරණාවන්. වාහනේ තත්වය හොදනම් දුම් සහතිකයත් සල්ලි තියනවනං ඕන විදියකට රක්ෂණේ කරගැනීමේදීත් රස්තියාදු වීමට අවශ්‍ය වෙන්නෙ නෑ. ඒත් ලයිසන් එක දීමේදී සලකාබැලිය යුතු කරුණු ගොඩාක් තියනවා. කලින් අවුරුද්දේ මුදල් ගෙවලා තියනවාද, ලීසින් කල එකක් නම් ලීසින් වාරික ගෙවලා තියනවාද, ලියාපදිංචි සහතිකය හොද එකක්ද හොර එකක්ද .. මේ ආදී වශයෙන් කරුණු විශාල වශයෙන් සලකා බැලීමක් සිදුකරන්න ඕන. මෙහිදී යම් ප්‍රමාණයකට රස්තියාදුව සිදුවෙනවා.

අනෙක් වැදගත්ම කරුණ තමයි රාජ්‍ය අංශයේ ඇති ඒකාධිකාරී ස්වභාවය. ඒකාධිකාරීය ඇති තැන අල්ලස දූෂණය නාස්තිය ආදී සියල්ලම තියනවනේ. පෙර උදාහරණයම ගත්තොත්, රක්ෂණය සහතිකය ලබාගැනීමට සමාගම් කොතෙකුත් ඇතත් බලපත්‍රය ගත හැක්කේ අදාල කාර්යාලයෙන් විතරයි. අනිත් එක පෞද්ගලික අංශය තුල අල්ලස් නැත්තේ ඒකාධිකාරී ස්වභාවය නොමැති වීම නිසා. (ඒකාධිකාරයක් ඇති අල්ලස් ගන්නා ආයතනයක් ගැන මම දන්නවා)

අන්තිම කාරණේ තමයි සේවා දායකයාගේ ඇති නොදැනුවත්කම.

ඒ කියන්නෙ කාර්යාලයකට ගිහිල්ලා යම් වැඩක් කරගන්න අවම අවශ්‍යතා ටික දැනගෙන ඉන්න ඕන. එහෙම නැතිවුනොත් වෙන්නෙ සේවකයන්ට බැන බැන ආයිත් ගෙදර එන්න තමයි. දැන් තියනවා ඕනෑම රාජ්‍ය ආයතනයක දුරකතන අංකෙ ගන්න විදියක්. 1919ට කෝල් එකක් දීලා එතනින් ගන්න තියන උපදෙස් ටිකත් අරගෙනම වැඩේ‍‍ට බැස්සොත් තමයි ලේසි.

අන්තිමටම කියන්න තවත් දෙයක් තියනවා. කවුරු කොහොම කිවුවත් රාජ්‍ය සේවය මීට අවුරුදු දහයකට කලින් තත්වයත් එක්ක බැලුවම අල්ලස දූෂණය සහ අකාර්යක්ෂමතාවය සැලකියයුතු කරම් අඩුවෙලා තියනවා කියන එක. ආසන්න වශයෙන් 2020-2025 විතර වෙනකොට රාජ්‍ය අංශය සම්පූර්ණටයන්ම තොරතුරු තාක්ෂණයත් එක්ක සම්බන්ධ වේවි. එතකොට කාර්යක්ෂමතාවය ප්‍රමාණවත් සීමාවකට එලඹිලා තියේවි.

අයි.ටී. සහ අපේ රාජ්‍ය සේවය ගැන ඊලග පෝස්ට් එකෙන් කතා කරන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා.

මොනව හරි කියන්න තියනව නං කොමෙන්ටුවක් දාලම යන්න.

ප.ලි.-මගේ බ්ලොග් එකේ හිට්ස් ගනන 2000 වුනා. වෙනම පෝස්ට් එකක් ඒගැන දාන්නෙ නෑ. ආපු හැමෝටම ස්තුතියි.