රාජ්‍ය ආයතන වලට අපූරු බැංකු ගිණුම් ක්‍රමයක්.

ඒකාබද්ධ අරමුදල - අපේ රටේ සල්ලි ලාච්චුව" යන ශීර්ෂයෙන් ලියන ලද ලිපියෙන් රජය සතු මුදල් පිළිබදව සහ ඒවා වියදම් කිරීම පිලිබදව යම් සදහනක් කලේ මෙම අඩවිය ආරම්භ කල සමයේය. මා එහි සටහන් කල ආකාරයට රජය සතු යම් මුදල් ප්‍රමාණයක් සෑම රාජ්‍ය ආයතනයකම නිල බැංකු ගිණුම් තුල ඒකරාශී වී ඇත. මූලිකවම ඒ ඒ ආයතන වල වියදම් කිරීම සදහා රජයෙන් ලබාදෙන මුදල් සහ රජය වෙනුවෙන් එකතු කරන මුදල් මෙම ගිණුම්තුල රැදී ඇත. විස්තර කිරීමට යන්නේ මෙම බැංකු ගිණුම් පිලිබදවය.

2007 නොවැම්බර් මාසය වනතෙක් රාජ්‍ය ආයතන වල බැංකු ගිණුම් සකස්වී තිබුනේ සාමාන්‍ය ජංගම ගිණුමක් ආකාරයටමය. ගිණුම මෙහෙයවීම අදාල ආයතනයෙන්ම සිදුවූ අතර යම් යම් තීරණ මහා භාණ්ඩාගාරයේ එකගත්වය මත ගනු ලැබිණි.

2007 නොවැම්බර් මාසයට පසු රාජ්‍ය ආයතන වලට අනන්‍ය අපූරු බැංකු ගිණුම් ක්‍රමයක් හදුන්වාදෙනු ලැබිනි. එහිදී ගිණුමේ පාලනය සිදුකරන්නේ මහා භාණ්ඩාගාරයයි. එය සිදුකලේ මෙසේය. 2007 නොවැම්බර් වනවිට ‍රාජ්‍ය ආයතන වල තිබූ ජංගම ගිණුම් සියල්ල වසාදැමූ අතර එම ගිණුම් වලින් නිකුත්කර තිබූ මාරු නොවූ චෙක්පත් සියල්ල අවලංගු කරනු ලැබීය. ඉන්පසු රජයේ ආයතන වෙනුවෙන් ගිණුම් විවෘත කල අතර විශේෂත්වය වූයේ එම සියළුම ගිණුම් භාණ්ඩාගාරයේ පිහිටුවන ලද ප්‍රධාන ගිණුමක උප ගිණුම් ලෙස විවෘත කිරීමයි.

මෙම වැඩපිලිවෙල තුලින් රජය විශේෂ වාසි කිහිපයක් බලාපොරොත්තු විය. එනම්,

# සෑම විටකම පාහේ ආයතන තුල ඇති ගිණුම්වල පවතින විශාල මුදල් ශේෂය ප්‍රයෝජනයට ගැනීම.
# රජය වෙනුවෙන් එක්රැස් කරන (බදු) මුදල් ක්ෂණිකව රැස්කරගැනීම.
# සෑම ආයතනයකම ගිණුම් පිළිබදව භාණ්ඩාගාරයට අධීක්ෂණය කිරීමට හැකි වීම.

මෙහි මූලිකම අරමුණ වූයේ මුදල් ශේෂය ප්‍රයෝජනයට ගැනීමයි. උදාහරණයක් මගින් මෙය පැහැදිලි කරගනිමු.
"A,B හා C යනු රාජ්‍ය ආයතන තුනක් යැයි සිතමු. සිකුරාදා දිනක කාර්යාල වසා දමනු ලබන අවස්ථාවේ ඒවායේ නිල බැංකු ගිණුම් තුල පිලිවෙලින් රුපියල් 50,000ක්, 100,000ක් හා 1,000,000ක බැගින් ශේෂයක් ඇතැයි සිතමු. පෙර පැවති ගිණුම් ක්‍රමය අනුව දින දෙකක නිඩාඩුවෙන් පසු සදුදා දින කාර්යාල විවෘත කරන තෙක් අදාල ආයතනයන්හි බැංකු ගිණුම් තුල 1,150,000ක මුදලක් (කිසිදු වැඩකට නොගෙන) ඇත. එම මුදල් රජය විසින් යම් යම් ආයතන වලින් ණය පදනම යටතේ ලබාගත් මුදල්ය. ඊට අදාල පොලී මුදල් දිනපතා (නිවාඩු දිනයන් වුවත්) අදාල පාර්ශව සදහා ගෙවිය යුතුය. නව ක්‍රමය යටතේදී මෙම ආයතනයන්හි ගිණුම් තුල ඇති අදාල මුදල, සිකුරාදා සවස් වනවිට භාණ්ඩාගාරය මගින් අත්පත් කරගන්නා අතර එම මුදල් වෙනත් අවශයතා සදහා යෙදවිය හැකිය. නැවතත් සදුදා උදෑසන අදාල මුදල් නැවතත් ඔවුන්ගේ ගිණුම් තුලට බැරකිරීම සිදුකරයි. අනෙක් අතට ඒ ඒ ආයතන සදහා අවශ්‍ය මුදල පමණක් දීම මෙහිදී සිදුකල හැකිය"

රජය වෙනුවෙන් එකතුකරන ආදායම්ද (බදු ආදිය මගින්) මේ අයුරින්ම ක්ෂණිකව රජයට ලබාගැනීම සිදුවේ. ජාලගත බැංකු පද්ධතියක් ඇති බැවින් මෙහිදී කිසිදු ප්‍රශ්නයකින් තොරව මෙම කටයුත්ත සාර්ථකව සිදුවේ.

මෙම ක්‍රමය රාජ්‍ය මුදල් දෙපාර්තමේන්තුවේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් පයස් ප‍්‍රනාන්දු මහතා විසින් හදුන්වාදෙනු ලැබූ අතර උග්‍ර මුදල් අර්බුදයකින් පෙලෙන රජයට මෙය මහත් අස්වැසිල්ලකි. සාමාන්‍යයෙන් වසරකට මිලියන 50කට වැඩි මුදලක් මෙමගින් ඉතිරි කරගත හැකි යයි කියවේ.