කූඩ ජොනී පිස්සු කෙලී. ගොවින් වෙළදුන් පාරිභෝගිකයන් අමාරුවේ.

අද දිනයේ වෙනත් මාතෘකාවක් ගැන ලිවීමට සිතා සිට්යත් ඊයේ දිනයේ සහ මීට ටික වේලාවකට පෙර දුටු දර්ශන කිහිපය නිසා මෙය ලිවීම කල්දැමිය නොහැක.

ඔව්! ප්ලාස්ටික් කූඩ! මේ වනවිට රට උණුසුම් කරමින් සිටී. මෙය සටහන් කරන මොහොත වනවිටද කාර්යාලය ඉදිරිපිට මාර්ගයේ බටු, වම්බටු, පතෝල, මෑකරල් ආදී විවිධ එලවළු- ගොවීන්ගේ දහදිය මහන්සියෙන් වගාකර පොළට ගෙනවිත් ඇති එලවළු- රැගෙන යන්නේ මීගොඩ හෝ දඹුල්ල බලා යන එළවළු වෙළදුන් නොව ප්‍රාදේශීය සභාවේ කුණු ට්‍රැක්ටරයයි. ඊයේ දිනයේදී ද මා ජීවත් වන ප්‍රදේශයේ ඇති එළවළු වෙලදපලෙන් එළවළු මිලදීගන්නා ලද්දේ එදිනෙදා, එහිම එළවළු විකුණන සුළු වෙළදුන් පමණක් වූ අතර තොග වෙළදුක් නොපැමිණීමෙන් අතිරික්තයන් ප්‍රාදේශිය සභාවේ කුණු ට්‍රැක්ටර වලට පැටවිණි.

එළවළු ගෙනයාමේදී ප්ලාස්ටික් කූඩ භාවිතය අනිවාර්ය කිරීමත් සමගම මෙම තත්වය ඇතිවිණි. වෙනදා මෙන් සාමාන්‍ය අයුරින් ගෝණිතුල බහා වෙළදුන් රැගෙනගිය එලවළු ලොරි පිටින්ම අත්අඩංගුවට ගත් අතර ඔවුන් අධිකරණයට ඉදිරිපත්කල බව ප්‍රවෘත්ති විකාශයේදී කියැවිනි. අර්බුදයේ මූලිකයා වන "කූඩ ජොනී" යයි වෙළදුන් පෝස්ටර් වලින් හැදින්වූ වෙළද ඇමති ජොන්ස්ටන් ප්‍රනාන්දු මාධ්‍ය අමතමින් ප්‍රකාශ කලේ තම වැඩපිළිවෙල හකුලාගැනීම කිසිසේත්ම සිදු නොකරන බවයි.

එහෙත් මෙය ප්‍රායෝගික වැඩපිළිවෙලක්ද? නැත. මෙය ශ්‍රී ලංකාව වැනි රටක එක්වරම ක්‍රියාත්මක කිරීමෙන් අර්බුධ ගනනාවක් ඇතිවිය හැකි ප්‍රශ්යකි. ඒ මොනවාද?

ඇමතිවරයා පවසන ආකාරයට ප්‍රවාහනයේදී සිදුවන සියයට 5ත් 20ත් අතර වන හාණිය වලක්වා එමගින් පාරිභෝගිකයාට දැරියයුතු ගාස්තුව අඩුකිරීම මෙහි පරමාර්ථයයි. එහෙත් මෙම ක්‍රමය අනුගමනය කිරීමෙන් එළවළු මිල අඩුකිරීම කලහැකිදැයි බලමු.

එළවළු මිල සදහා බලපාන කරුණු සාමාන්‍යයෙන්(කෙටියෙන්) මේවාය;

01. එලවළු නිෂ්පාදනයේදී ගොවියා දරණ පිරිවැය.

02. අස්වනු නෙළීමේ ගාස්තු.

03. වෙළදපලට ගෙනයෑමේ වාහන ගාස්තු.

04. පොළ බදු.

05. තරාදි බදු.

06. එළවළු මිලදීගත් තොග වෙලෙන්දාගේ ප්‍රවාහන ගාස්තු සහ ඔහුගේ කොමිස් මුදල.

07. ප්‍රවාහන හාණිය නිසා අපතේයන එළවළු සදහා දැරීමට සිදුවන මුදල.(මෙය තොග වෙලෙන්දා හෝ අවසානයේ සිටින සිල්ලර වෙලෙන්දා දරාගනී)

කූඩ භාවිතයේදී අවසාන එළවළු මිල සදහා ඉහත සදහන් සාධක වල අංක 03 සහ 07 සැලකියයුතු වෙනසක් සිදුවේ. එනම් කූඩ මිලදීගැනීම සදහා සහ වෙළදපලට ගෙනයෑම සදහා ගොවියාට දෙවරක් වැඩි මිලක් දැරීමට සිදුවේ. කූඩයක මිල රුපියල් එක්දහස් පන්සීයක් යයි සැලකුවහොත් ගෝනි 5ක් අස්වනු ඇති ගොවියාට කූඩ 10ක් මිලට ගැනීමට සිදුවේ.(ගෝනි 1ක්=කූඩ 2ක් පමණ වේ). ඊට අමතරව නිවසේ සිට වෙළදපොලට ගෙනයාම සදහා අමතර වාහන ගාස්තුවක් දැරීමට සිදුවේ.

අනෙක් පැත්තෙන් වෙලෙන්දාට දැරීමට සිදුවන අමතර වියදම් බලමු.

සාමාන්‍යයෙන් කිලෝග්‍රෑම් 6000ක් ගෙනයාහැකි යයි නිර්දේශිත වාහනයක(වාහනය නිෂ්පාදකයාගෙන්) කිලෝග්‍රෑම් 10000ක පමණ ප්‍රමාණයක් දැනට ගෙනයනු ලබන අතර කූඩ මගින් ගෙනගියහොත් මෙම ප්‍රමාණය හරි අඩක් අඩුවේ. අවසානයේ තොග වෙලෙන්දාට සිදුවන්නේ තම වාහන කුලිය දෙගුණයක් ගෙවීමටය. අනෙක් අතට ඔහුටද කූඩ මිලදීගැනීමට සිදුවන අතර ආපසු පැමිණෙන හිස් වාහනයේද කිසිවක් ගෙනඒමට නොහැකි වන්නේ කූඩ තොගය රැගෙන ආයුතු නිසාය.

මෙම කාරණා පැරණි ක්‍රමයේ හාණිය සමග සංසංදනය කලහොත් නව ක්‍රමයෙන් එළවළු මිල වැඩිවීමක් මිස අඩුවිමක් බලාපොරොත්තු විය නොහැක.

ගොවීන්ගෙන් මුදල් අයකර ලබාදුන් ගොවි විශාම වැටුප නොවැම්බර් සිට නවත්වා ඇති අතර ඒ පිළිබදව කිසිදු පියවරක් ගැනීමට මේ දක්වා කටයුතු කර නොමැති තත්වයකදී, මෙවැනි අමනෝඥ තීරණ මගින් සිදුවන්නේ සියළුදෙනා අපහසුතාවයට පතිවීම පමණි.