වැලිකඩ ගැටුම සහ අපේ හිරගෙවල්.

දෙවන වරටත් ඇතිවූ වැලිකඩ ගැටුම අවසන් වූයේ ඛේදවාචකයකිනි. ඒ මරණ සංඛ්‍යාව විසිහතක්ද තුවාලකරුවන් හතලිස් ගනනක්ද ඇතුලත්වය. ඊට අමතරව ටී පනස්හය ආයුධ වලින් සන්නද්ධ දරුණු අපරාධකරුවන් කිහිපදෙනෙක්ද සමාජයට මුදාහැර ඇත. සාමාන්‍යයෙන් අශ්වයා පැනගිය පසු ඉස්තාලය වසාදැමීමේ ක්‍රමය අනුගමනය වන ශ්‍රී ලංකාවේ, සිරගෙවල්වලදී නම් කිහිප වතාවක්ම අශ්වයන් පැනගියද තත්වය යහපත් අතට පත්වී නොමැත.

මෙම ගැටුම්වලට හේතුසාධක වන කාරණා කිහිපයකි.
ඉන් පළමුවැන්න දූෂිත බන්ධනාගාර නිලධාරීන්ය. විශේෂයෙන්ම ජේලර්වරුන් සහ ගාඩ්වරුන් ලංකාවේ දූෂිතම රාජ්‍ය සේවකයන් ගොන්නට ඇතුලත් වන්නන්ය. සිරකරුවන්ගෙන් සහ ඔවුන්ගේ පවුල්වලින් නඩත්තු නොවන නිලධාරීන් සොයාගැනීම ඉතා දුෂ්කරය. සිරගෙය-සිරකරුවන් මෙම දූෂිත නිලධාරීන්ට ධන උල්පතකි. තත්පර ගනනක දුරකථන ඇමතුමක් වෙනුවෙන් සිරකරුවෙකුගෙන්/පවුලේ අයෙකුගෙන් ලබාගන්නා 'රීලෝඩ්' මුදලක සිට කුඩු පැකට්ටුවක් ඇතුලට ප්‍රවාහණයකරදීම දක්වා සියළු දේ සිදුවන්නේ දූෂිත නිලධාරීන්ගේ ඇස් වසමින් නොවේ. මීට අමතරව 'සෙල්දැමීම' නම් දඬුවම් ක්‍රමයට මුවාවී සති අන්තයේ සිරකරුවන් නිදහස් කිරීමේ ජාවාරමක්ද ඇතිබව පසුගිය කාලයේ කියැවිනි. මේවා සිරදඬුවම් වින්දෙකු හෝ එවන් අයෙකු සිටින පවුලේ අයෙකුට නම් අලුත් දේවල් නොවේ. මෙම නිලධාරීන් යහමඟට ගතහැකි නම් සිරගෙවල පවතින ආරවුල් වලින් සීයට අනූවක්ම විසඳිය හැකිය. මොවුන්ගේ ක්‍රියාකාරකම් නැවැත්වීම සඳහා නීතිරීති දැඩි කලයුතුවාක් මෙන්ම දැනට පවතින දේශපාලන හෙංචයියන්ට රැකියා දීමේ ස්ථානයක්ව පවතින බන්ධනාගාර දෙපාර්තමේන්තුව ඒ තත්වයෙන් මුදවාලිය යුතුය. එමෙන්ම බන්ධනාගාර නිලධාරීන්ට නියමිත ස්ථාන මාරුවීමේ ක්‍රමවේදයන් ක්‍රියාත්මක කලයුතුය. එමෙන්ම ඔවුන්ගේ දුක්ගැනවිලි වලටද විසඳුම් දියයුතුය. විශේෂයෙන්ම බන්ධනාගාර නිලධාරීන් සිදුකරන අවදානම් සහගත රාජකාරියට සාපේක්ෂව ඔවුන් ලබන වැටුප්-දීමනා ප්‍රමාණවත් නොවේ.

'සිරකරුවෝද මනුශ්‍යයෝය' යනුවෙන් සඳහන්කර ඇත්තේ සිරගෙවල තාප්පවලය එහෙත් ප්‍රායෝගිකව සිරකරුවන්ට ලැබෙන සැලකිලි කෙසේද? සිරගෙය යනු සැපගැනීම සඳහා හෝ විවේක ගැනීම සඳහා වෙන්වූ ස්ථානයක් නොවන බව සැබෑය. එය වැරදිකරුවන් දඬුවම් ලැබීම සඳහා සකස්වූ ස්ථානයකි. එහෙත් මෙරට සිරකරුවන් විඳින්නේ නීතියෙන් නියමවූ දඬුවම් නොවේ. දෙසීයක් තුන්සීයක් රැඳවිය හැකි සිරගෙයක් තුල අටසීයක් හෝ දහසක් වැනි ප්‍රමාණයක් රැඳවූ විට ඇතිවන තත්වය අමුතුවෙන් විග්‍රහ කලයුතු නොවේ. අනෙක් අතට මරණ දඬුවම නියමවූවන්ට එම දඬුවම හිමි නොවන අතර ඒ හේතුවෙන් මරණ දඬුවම් හිමි සිරකරුවන්ගේ සංඛ්‍යාව දිනෙන් දින වැඩිවේ. එහෙත් ඊට සමානුපාතිකව පහසුකම් වැඩිවීමක් වීමක් නොමැත. අවසාන ප්‍රථිඵලය වන්නේ සිරකරුවන් අතර අසහනය වර්ධනය වීමයි. එවැන්නන් දාහක් දෙදාහක් සිටි ස්ථානයක් පරීක්ෂා කිරීමට නිලධාරීන් දෙතුන්සීයක් යාමේ අනුවනකම දැන්වත් වටහාගත යුතුය.

ගියවර(ගිය වසරේ) සිදුවූ කැරැල්ලට දින කිහිපයකට පෙර සන්ධ්‍යා කාලයේ මා සිරගෙදර සේවය කරන මිත්‍රයෙකු සමඟ බන්ධනාගාරය ආසන්න ක්‍රීඩා පිටියක සිටියෙමි. කැරැල්ල සිදුවූ එක් වාට්ටුවක් එම ස්ථානයට දර්ශනය වන අතර සිරිත් පරිදි ඒතුල විදුලිපහන් නිවා දැමිණි. ටික වේලාවකින්, විවිධ වර්ණයෙන් යුත් ආලෝක ධාරා වාට්ටුව තුලින් නිවෙමින් දැල්වෙමින් තිබෙනු දුටු මා ඒ පිළිබඳව මිතුරාගෙන් විමසුවෙමි.

"ආ..... ඔතන හැමදාම ඔයවගේ තමයි. ලයිට් නිව්වට පස්සෙ තමයි මුං වැඩ පටන් ගන්නෙ. දැං කවුරුවත් බලන්න යන්නෙත් නෑනේ. ඇතුලෙ මේ වෙලාවට නැති දෙයක් නෑ. කම්බි කෑලි වලින් හීටර් හදාගෙන වතුර උණුකරනව, ආප්ප රොටී හදනව, ෆෝන් චාජ් කරනව,..... ඕව කරද්දි තමයි ඔය එලි පේන්නෙ. ඕව නවත්තන්න ලේසියෙන් බෑ"

සමහරුන්ට සිරගෙදර නවාතැන්පලක් මෙන්ම ස්වකීය පවුල නඩත්තු වන ජීවනෝපාය මාර්ගයද වන්නේ එසේය. එහෙත් මේවා නැවැත්වීමට තරම් ශක්තියක් සිරගෙදර සේවකයන්ට නොමැත.

කතා කලයුතු අනෙක් පැත්ත වන්නේ ලංකාවේ සිරගෙවල පවතින තාක්ෂණික ක්‍රමවේදයන්ගේ අඩුපාඩුය. සමහර දිනක මා කාර්යාලයට යන බසයේ සිරකරුවන් ප්‍රවාහනය කරනු දැකිය හැකිය. මාංචු දැමූ සැකකරුවන් පොදු ප්‍රවාහන සේවයේ ගෙනයාම කොතරම් සදාචාරාත්මකද යන්න සිතා බැලිය යුතුය. සිරකරුවන්ට/සමාජයට විශාලම හාණිය සිදුකරන, ශරීරය තුල සඟවාගෙන බන්ධනාගාර තුලට එන ජංගම දුරකථන සහ මත්ද්‍රව්‍ය නැවැත්වීමට තවමත් පවතින්නේ "ඇඟිල්ල ගැසීමේ" ක්‍රමවේදයයි. අඩුම තරමින් බන්ධනාගාරය ආවරණය වන කැමරා පද්ධතියක්වත් නොමැත.

මෙම අඩුපාඩු නිවැරදි නොකර සිරගෙදර තුල විනය පවත්වාගැනීම උගහටය. දෙවරක් ඇතිවූ ඛේදවාචකය තෙවැනිවරටත් ඇති නොවීමට වගබලාගත යුතුය. එමෙන්ම පැනගිය සිරකරුවන් ඝාතනය කිරීමෙන් පළිගැනීම සම්පූර්ණ කිරීමකටද අවතීර්ණ නොවිය යුතුය.