කරදර ජරමර අස්සේ ඉලෙක්ෂන් ඩියුටි.

ඡන්දෙ ඉවරයි! ප්‍රතිපල දුන්න, වාද කලා, විචාර කලා,.... මේ ඡන්ද ඩියුටි ගැන.
‍මෙදා සැරේ ඡන්ද ඩියුටි වැටුනෙ ටිකක් දුර පැත්තකට. ගිය අවුරුද්දෙද කොහෙද අපිට මැතිවරණ කාර්යාලයේ තිබුන පොඩි වැඩමුළුවක්. මේකෙදි අවධාරණය කල දෙයක් තමයි පිරිමින් රෑට ගෙදර යාම ප්‍රශ්නයක් කියන එක. ඒ නිසා මෙදා පාර හැමෝටම දුර බැහැර ස්ථානයක තමයි ඩියුටි ඇවිල්ල තිබුනෙ. මට තිබුනෙ හම්බන්තොට නගරයට කිට්ටු තැනක පොඩි ඉස්කෝලෙක. ඔන්න දවල් එකට විතර ගෙදරින් පිටත් වෙලා දෙක දෙකහමාර විතර වෙද්දි ඉස්කෝලෙ හොයාගත්ත. ඒ වෙනකොට අපේ එස්පීඕ මහත්තය ඇවිල්ල බැනියම පිටින් වැඩ. තව කාන්තා පිරිමි පරාණ දෙකතුනකුත් හිටිය. මාත් මගේ පත්වීමේ ලියුම දීල අත්සන් කරල පොඩි පොඩි වැඩවල‍ට උදව් උනා.

ඡන්ද ඩියුටි වල තියන අමාරුම වැඩේ තමයි විස්සක් තිහක් විතර තියන දත්ත පිරවිල්ල. සමහර දත්ත එවලේම පුරවන්න පුළුවන් උනත් සමහර දත්ත ඡන්දය ඉවර වෙලා තමයි පුරවන්න ඕන. මේ හැම එකක්ම පොදු ‍ ෆෝමැට් එකක දාල තියනව විතරක් නෙවේ ඒ ඒ කඩදාසි වලට නියමිත ලියුම්කවරත් තියනව. ඒ විතරකුත් නෙවේ ඡන්ද පෙට්ටිය භාරදෙන වෙලාවට ඒ කවර අනු පිලිවෙලට හදන්නත් ඕන. අටෝරාසියක් වෙන මේ විස්තර අන්තිමට කුණු කූඩෙට තමයි යන්නෙ. නමුත් ඡන්ද පෙත්සමක් වගේ ඉදිරිපත් උනොත් නං මේව ඕන වෙනව. ඒ නිසා හරියට තියෙන්නත් ඕන. මුලින්ම කස්ටිය එක්ක ලියුම් කවර ටික ලියනව. ඊට පස්සෙ පුරවන්න පුළුවන් හැම දෙයක්ම සම්පූර්ණ කරනව සෙස්ස පස්සට තියල.

ඔය වැඩ ටික ඉවර කරල නෝනලට ගෙදර යන්න කියල ඔන්න අපි පොඩ්ඩක් කතාබහ කරන්න පටන් ගත්ත.

"මහත්තය කොහේද?" මම ඇහුව.

"අහවල් ඉස්කෝලෙ" හපෝයි......මූ ගුරෙක්.

"එතකොට මහත්තය?"

"මම අහවල් ඉස්කෝලෙ"

"අහවල් ඉස්කෝලෙ"

"ඉස්කෝලෙ"

..........

..........

බැලින්නං ඔක්කෝම ගුරුවරු. බැලූ බැල්මට කනබොන ගතියක් පේන්නත් නෑ. අන්තිමට මම එලියට බැස්ස. මෙන්න ඉන්නව පොලිස් රාලහාමිල දෙන්න. ඒ දෙන්න නං ටිකක් විතර හොඳයි වගේ. මම බයික් එකේ ස්ටෑන්ඩ් එක ගහල ඒක උඩට වෙලා හිටිය. ෆෝන් එක අරගෙන බැලුව මැචි එකේ විස්තර. කොදෙව්වොයි ඕස්ට්‍රේලියාවයි මාරාන්තික ගේමක. බෝල දොලහට ලකුණු තිස් එකක් ගන්න ඕන. අම්මට සිරි සැමි ගහනව ස්ටාර්ක්ට අමර ගැහිල්ලක්. කොදෙව්වො මැච් එක දිනන්න ඔන්න මෙන්න කියල තියෙක්දි පිටට තට්ටුවක් ආව.

"සර්...." මම බැලුව.... ගුරුවරයෙක් ඇවිල්ල තියෙන්නෙ. එයාල එක එක්කෙනාට කියන්නෙ සර් කියල. මටත් සර් කියනව, මාත් සර් කියන්න ඕන. නමුත් මේ සර් කෑල්ල මට පුරුදු නෑ...

"සර් මොකුත් කරනවද..... නැත්තං....." අම්මට සිරි! එල බුවෙක්නේ. මාත් ඇඟිල්ලෙං අනිනකං නෙව හිටියෙ.

"මමයි අහවල් සරුයි අහවල් සරුයි අහවල් සරුයි අහවල් සරුයි ඉන්නව..... එස්පීඕ මහත්තය නං බෑ කිව්ව.... අපිට කරන්න කියලත් කිව්ව.... රාලහාමිල දෙන්නත් ඕකේ"

ඔන්න ඔහොමයි වැඩේට සෙට් උනේ.
බීම ගැනත් කියන්න ඕන. මම අර මුලින් කිව්ව වැඩමුළුවෙදි අපේ යෝජනා ගත්ත. එකෙක් කල යෝජනාවක් තමයි ඡන්දයට පෙර දා රෑ සිදුකරන බීම නැවැත්විය යුතුයි කියන එක. ඒ ගමන ඒසී මහත්තය අනිත් අයගෙ අදහස් විමසුව. ඔය අතරෙ එකෙක් නැඟිට්ට.

"සර්, දවසක් නිදිමරාගෙන දවස් දෙකක් මහන්සිවෙලා අපි ඩියුටි එන්නෙ ඔය රුපියල් හාරපන්දාහ බලාගෙන නෙවේ.... පොඩි විනෝදයකටත් එක්ක.... ඡන්දෙට කලින් දවසෙ බීම තහනම් කරනව නං අපි ඩියුටි එන්නෙ නෑ සර්!"

කොහොමද ප්‍රතිවිරෝධය! නමුත් ඒසී මහත්තය යෝජනාවට එකඟ උනේ නෑ!

"නෑ නෑ අපි බලන්නෙ ඡන්දය සාර්ථකව කරන්නෙ කොහොමද කියල විතරයි.... ඉතිං අපි කල්පනා කරන්නෙ නෑ ඔයාලගෙ විනෝදය නැති කරන්න.... ඡන්දයට බාධාවක් නොවෙන විදියට කලාට කමක් නෑ.....අනෙක හැමෝම වගේ ඔය වැඩේ කරනවනෙ"

ඔන්න ඔහොමයි තහනම් වෙන්න ගිය බීම බේරගත්තෙ.
ඔන්න ඊට පස්සෙ වෑන් එකේ මල්ලිත් එක්ක අන්තිමට අට දෙනෙක් ඉන්නව. ඒ පැත්ත හරි! නමුත් තව අවුලක් තිබුන. නාන්න තැනක් නෑ. ඉස්කෝලෙ බාත්රූම් එකක් නෑ. ග්‍රාම සේවකය ටැප් එක ලගට වතුර මලක් දාලත් නෑ. ඒ ගමන එක්කෙනෙක් යාළුවෙකුට කතා කරල නාන්න තැනක් සෙට් කරගත්ත. මේ අතරෙ කෑම ගේන කොලුව ආව.

"දවල් කෑම නං හරිනෑ පුතා... ටිකක් හොඳට කෑම එක ගේන්න"

අවුලක් තිබුන. අපි හිටිය ගම්මානයෙ අති බහුතරය මුස්ලිම්. එයාලගෙ කෙනෙකුට තමයි කෑම ඕඩරේ දීල තිබුනෙ. ඒ කෑම අපිට හරියන්නෙ නෑ වගේ. කමක් නෑ රෑට හරි හොඳට දේවි කියල හිතුව. හතහමාර විතර වෙද්දි ගල් දෙකක් ගෙනල්ල ඒක අනුමත කරමින් හිටියෙ. ඒ අතරෙ කතා කෙලවරක් නෑ. හම්බන්තොට පොලිසියක හිටිය එක රාලහාමි කෙනෙක් අලි කතාවක් පටන් ගත්ත.
මීට ටික කාලෙකට ඉස්සර මටත් මතකයි නර්ස් නෝන කෙනෙකුට අලිය ගහල වෙච්ච කලබලේ. ඒ කතාව හරියටම කිව්වෙ රාලහාමි. රාලහාමි නිකං මෝඩයෙක් වගේ... මනුස්සයෙක් මැරුන එක පවා කියන්නෙ හිනා වෙවී.

"මහත්තයෝ මේ හරියෙත් අලි හිටිය අවුරුදු දෙක තුනකට කලිං.... ඔය නර්ස්ට අලිය ගැහුවට පස්සෙ හෙන කලබලේ... මිනිස්සු උද්ගෝසනේ කරන්න ගත්ත.... ඒ ගමන අලි එලවන්න අපි සෙට්වුනා.... පොලීසියෙ හතරයි ආමි තුනයි..... අලි එලවිල්ල හරක් එලවිල්ල වගේ නෙවේ.... අලිය ලේසියෙං යන්නෙත් නෑ.... ඔන්න අපි එක පැත්තකිං වෙඩි තියාගෙන එනකොට අලිය දුවන්න ගත්ත ආමි එකෙන් හිටිය පැත්තට.... උඩට වෙඩි තිව්වත් අලිය හැරුනෙ නෑ..... ඒ ගමන අලුත ආමි එකට බැඳුන කොල්ලෙක් ඉන්න පැත්තට මූ දුවන්න ගත්ත... අරූ දුවද්දි ඇලකට වැටුන.... පොඩි ඇලක්.... අලිය එතනින් යද්දි මූ බේරිලා තියෙන්නෙ නූලෙං.... අලියගෙ කකුලක් ඇ‍ෙඟේ හැපිල මූ වීසිවෙලා.... අලිය ගහයි කියන බයට මූ ටී පනස් හයේ මැගසින් එක ඉවර වෙනකල් ගැහුව.....හහ් හහ් හහ්....."

"ඉතිං?"

"අලිය එතනමයි..... හහ් හහ් හහ්....." උගේ හිනාව හරි කැතයි. නමුත් මොනව කරන්නද!

"හැබැයි අර නර්ස්ට ගහපු අලිය නෙවේ වෙන එකෙක් මැරුවෙ..... මට මතකයි තාත්තයි පුතයි ඇලක් ලඟ වැලිගොඩදාන වෙලාවෙත් ඔය අලිය ගැහුව. තාත්ත දිව්ව අවුරුදු පාලහක් විතර වෙන පුතා අල්ලල පෑගුව..... ඔලුව නිකං කොමඩු ගෙඩිය වගේ පොඩිවෙලා තිබුනෙ.... හහ් හහ් හහ්....." ඌ ඒකටත් හිනා වෙනව.

මටත් මතකයි ඔය අලියව. ඌ මනුස්සයන්ගෙ ඔලුව කටින් විකනව කියලත් ආරංදියක් තිබුන... හේතුව වෙන්න ඇත්තෙ හැම කෙනෙකුගෙම ඔලුව පෑගීම වෙන්න ඕන. ඒක ගැනත් කතාවක් තියනව. ඉස්සර දවසක හේනක හිටිය පඹයෙකුගෙ ඔලුවට තියපු මුට්ටියෙ මී වදයක් තිබුනලු. අලිය දවසක් මිනිහ කියල හිතල මුට්ටිය කාල. මීපැනි රසයට වහවැටිච්ච අලිය ඊට පස්සෙ මිනිස්සුන්ගෙ ඔලුව කන්න පටන් ගත්තලු.

කතාබහත් බෝතල් දෙකත් ඉවර කරපු අපි රෑ කෑමට ගියා. කෑම එක ඇරියමයි කට්ටියට තරු පෙනුනෙ!
අල කෑලි දෙකයි, මාලු කෑල්ලයි, පපඩමයි, බැදපු මිරිස් කරල් දෙකයි. ඕං රෙසිපිය! ඒ මදිවාට හොද්දක් නෑ. ටිකක් බිල හිටිය නිසා මම නං කෑව පොලිසියෙ රාලහාමි් කෙනෙකුත් කෑව. අනිත් අයට නං කන්නම බැරිවුනා. දුක තමයි. ඒ වෙලාවෙ ග්‍රාම සේවකය ආව නං ඌව කනව.

කෑමෙන් පස්සෙ මම ගියා පැදුරයි කොට්ටෙයි අරගෙන අපි සෙට්වෙච්ච පුස්තකාල කාමරයට. ඒකෙ තිබුන ලොකු මේසය උඩට පැදුර දාගෙන මම නිදාගත්ත. ඔලුවට ඉහලින් ෆෑන් එකකුත් තිබුන නිසා මදුරු කරදරයකුත් නෑ. හරියටම දෙක වෙනකල් නින්ද ගියා. දෙකට ඇස් ඇරුන. ඒ ගමන "ඇඳෙන්" බහින්න ගියා එලියට යන්න. නමුත් කකුල පහලට දැම්ම විතරයි එකෙක් පෑගුනා... අලිය පාගන ගානට පෑගුනේ නැති නිසා ඒ ගමන අනිත් පැත්තෙන් බහින්න හිතුව... මොන ඒ පැත්තෙත් එකෙක් නිදි! ඒ ගමන සාක්කුවෙ තිබුන ගිනි පෙට්ටිය අරගෙන පත්තු කලා. බැලින්නං මගේ දෙපැත්තෙ බාලාංශ මේස සෙට් ක‍රගෙන දෙන්නෙක් නිදි. ඒ දෙන්න තමයි මට‍ පෑගුනේ. උන් දෙන්න නිදාගන්ද්දිත් කියල තියනව මම නැඟිට්ට්‍ොත් ඇතිවන තත්වය. නමුත් මම නැඟිටියි කියල හිතල නෑ. ඒ ගමන කස්ටිය කරුවලේ කතා කර කර හිටිය පැය දෙකක් විතර. මෙහෙම ඉන්නකොට ඡන්ද පෙට්ටිය තිබුන ශාලාවෙ ඉඳල දෙන්නෙක් ආව අපි ඉන්න කාමරේට.

"පොඩ්ඩක් ලයිට් එක දානවද!" මම ලයිට් එක දැම්ම.

"අයියෝ.... මෙතනින් තමයි වයර් එක ඇදල තියෙන්නෙ" ආපු එකා ඔලුවෙ අත ගහගත්ත. වෙලා තියෙන්නෙ මේකයි.
අපි හිටියෙ පුස්තකාල කාමරේක.... ඒකෙ ලයිට් එකට වයර් එකක් ඇදල තමයි ප්‍රධාන ශාලාවට විදුලිය සපයල තිබුනෙ. අපි නිදාගන්න ලැහැස්ති වෙලා ලයිට් ඕෆ් කරද්දි අර ශාලාවෙත් ලයිට් නෑ නෙව. එයාල පාන්දර දෙකේ ඉඳල ට්‍රයි කරල තියනව ලයිට් හදාගන්න. අන්තිමට පරංගියා කෝට්ටෙ ගියා වගේ ඇදල තිබුන වයර් එක අතගාගෙන එද්දියි අපේ කාමරෙන් වයර් එක ආපු බව දන්නෙ. ඊට පස්සෙ නං නින්ද ආවෙම නෑ. කට්ටිය එක්ක තතාකරමින් ඉඳල උදේ හතර විතර වෙද්දි ඇඳ පැලඳගෙන සූදානම් වෙන්න හිතුව. රාලහාමිට පින් සිදුවෙන්න හෝල් එකටත් අපි නිඳාගත්ත පුස්තකාල කාමරයටත් විතරයි ලයිට් තිබුනෙ. වතුර ගන්න තිබුනෙ ටැංකියකින්. ටැංකිය ලඟ ඉඳල මීටර පනහකට වැඩිය දුරක් තියනව වැසිකිලියට. ඔන්න ඒකට ගිය එකෙක් රාලහාමිගෙ අම්ම මතක් කරමින් එනව....

"අරූගේ අම්මට *&^&^( ටොයිලට් එකේ වතුර නෑ! හිටපිය ඕකට කරන්න හොඳ වැඩක්......"

අන්තිමට වැසිකිලි බාල්දි දෙක ටැප් එක ලඟට ගෙනල්ල වතුර ඇදගෙනයි වැඩේ කරගන්න උනේ. ඔන්න උදේ හය වෙනකොට කට්ටියම ලැහැස්තියි. ඒ එක්කම කෑම භාරව හිටිය ගෑනු මනුස්සය බෙඩ් ටී එක අරගෙන ආව. ටී එකක් බොන්න බලාගෙන එයා ලඟට ගිය උදවිය හෙමින් සැරේ එනව තේ නොබී. බැලින්නං ටී ගෙනාපු භාජනය හෝදපු නැති පොදු වැසිකිලියක් වගේ. ඒක දැක්කම වමනෙ එනව. කවුරුවත් බිව්වෙ නෑ. අන්තිමට කට්ටිය එස්පීඕ මහත්තය ලඟට ගියා.

"එස්පීඕ මහත්තය මේ වැඩේ හරියන්නෙ නෑ.... අපි පිටින් ගෙනත් කෑම කමු. ටවුමට වැඩි දුරක් නෑනේ" කලින් දවල් කෑම සවුත්තු වෙද්දිම ඔය යෝජනාව කලින් කලත් එස්පීඕ මහත්තය එච්චර කැමැත්තක් දැක්වුවෙ නෑ.

"රාලහාමි එයාගෙ වැඩේ කරයිනේ. අනෙක කෑම ඕඩරේ භාරදුන්න ගෙදර සූදානං කරලත් ඇතිනේ" කියලයි කිව්වෙ. නමුත් මේ වෙලාවෙ නං එසේ නොකර ඉන්න බැරිවුනා.

ඔන්න අන්තිමට ඡන්දෙ පටන් ගත්ත. අවුලක් නැතිව වැඩේ සිදුවුනා. පොඩි පොඩි අවුල් නැතුවමත් නෙවේ. මූලික ප්‍රශ්නයක් තමයි හැඳුණුම්පත් අපැහැදිලි වීම නිසා ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමේ අවස්ථාව නැතිවීම. මෙදා ඡන්දයට වලංගු වන හැඳුනුම්පත් වර්ග හතක් තිබුන. ඡන්දය දාන්නම හදල දීපු තාවකාලික හැඳුනුම්පත් වර්ගයකුත් තිබුන. නමුත් ජාතික හැඳුනුම්පත අපැහැදිලි වීම නිසා දෙතුන් දෙනෙකුට ඡන්දය දාන්න දුන්නෙ නෑ. අපේ මිනිස්සු හැඳුනුම්පත් හැදිල්ලට තියෙන්නෙ සෑහෙන්න මැලි කමක්. නමුත් මේවගේ අවස්ථාවකින් පස්සෙ නං හැදෙයි කියල හිතෙනව.

තවත් අවුලක් තමයි රට ගිය උදවිය ඡන්දෙ දාන්න පැමිණීම. මෙතනදි අපේ එස්පීඕ මහත්තය අතිනුත් වරදක් උනා. පෙබරවාරි අග දක්වා රට ඉන්න අයගෙ ලිස්ට් එකක් අපිට ලැබිල තියනව. නමුත් ඊට පස්සෙ ලංකාවට එන්න ඉඩ තියනව නෙව. මෙන්න මෙහෙම ආපු අයට ඡන්දය දාන්න දෙන්න බෑ කියල එස්පීඕ මහත්තය කිව්ව. නමුත් ඇත්තටම සිද්ධවෙන්න ඕන ලිස්ට් එකේ තිබුනත් දැනට අනන්‍යතාවය තහවුරු කරගන්න පුළුවන් නම් ඡන්දය දැමීමේ අවස්ථාව ලබා දෙන්න. අන්තිමට ඉහලට කතා කරල ඒ උදවියට ඡන්දය ප්‍රකාශ කරන්න ඉඩදුන්න.

අපේ මධ්‍යස්ථානයේ සීයට හැත්තෑ දෙකක් විතර ඡන්දය දැම්ම. මුස්ලිම් උදවිය 95%ක් විතර හිටිය නිසා සන්ධානයේත් එජාපයේත් මුස්ලිම් අපේක්ෂකයට තමයි දාන්න ඇත්තෙ. අපිත් දහ දෙනෙකුට විතර ඡන්දය දාන්න උදව් උනා. ඔය උදව් වීම සම්බන්ධයෙනුත් නීතියක් තියනව. ශාරීරිකව දුබල කෙනෙක් ආවොත් ඡන්දය ලකුණු කරන්න එයාට උදව් වෙන්න අපිට පුළුවන්. කාර්ය මණ්ඩලයේ දෙන්නෙක් එකතු වෙලා ඒ කාර්ය කරන්න පුළුවන්. එක වෙලාවක අපූරු සිද්ධියක් උනා.

ඔන්න තාත්ත කෙනෙකුයි පුතෙකුයි ඡන්දෙ දාන්න ආව. තාත්ත ඇවිදගෙන ආවෙත් බොහොම අමාරුවෙන්. පුතාට වාරු වෙලා තමයි ආවෙ. දෙන්න ඡන්ද පත්‍රිකාව අරගෙන එක අරගෙන ලකුණු කරන තැනට ආව. පුතා ඡන්දය දානකල් තාත්ත අල්ලගෙන හිටියෙ අපේ එක්කෙනෙක්. ඊට පස්සෙ තාත්තගෙ වාරය. අපි දෙන්නෙත් තාත්ත අල්ලගෙන ලකුණු කරන තැනට එද්දි ඡන්දය ලකුණු කරන්න කියල තාත්තයි පුතයි දෙන්නම ඉල්ලුව. ඡන්දය දාන්න ඕන කාටද කියල අපි තාත්තගෙන් අහනකොට පුතා පැනල කිව්ව බුලත් කොලේ අහවල් අංකෙ කියල. නමුත් අපි පුතාට යන්න කියල තාත්තගෙන් අහනකොට එයා කියනව අලියට ගහන්න කියල. අන්තිමට අලියට ගහපු ඡන්දය පෙට්ටියට වැටුන. තමන්ගේම කැමැත්ත, ඡන්දය කියන්නෙ ඒකයි.